Okres ochronny przed osiągnięciem wieku emerytalnego podczas którego pracownikowi nie można wypowiedzieć umowy o pracę

03.03.2013

Zgodnie z art. 39 Kodeksu Pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Z przywołanego przepisu wynika zatem zakaz złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu w okresie przedemerytalnym. Powyższe nie oznacza jednak zakazu rozwiązania umowy o pracę w tym czasie. Skuteczne będzie więc wypowiedzenie złożone zgodnie z prawem przed rozpoczęciem tego okresu, nawet jeżeli okres wypowiedzenia upłynąłby już w czasie trwania okresu ochronnego i wtedy miałoby nastąpić rozwiązanie umowy o pracę. Aby uzyskać przedmiotowy szczególny status ochronny pracownik musi spełnić następujące przesłanki:

1. Jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, próbny lub określony (w tym ostatnim przypadku – jeżeli w umowie przewidziano możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy za wypowiedzeniem).
2. Ma odbyty staż pracy uprawniający go do odejścia na emeryturę wraz z upływem okresu ochronnego.
3. Do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje mu nie więcej niż 4 lata.

W związku z wejściem w życie w dniu 1 stycznia 2013 r. ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2012 r., poz. 637), zmieniła się nieco długość przedemerytalnego okresu ochronnego dla określonych grup wiekowych. Do końca 2012 r. wiek emerytalny kobiet wynosił bowiem 60 lat, natomiast mężczyzn 65 lat, a więc wraz z osiągnięciem przez nich 56 i 61 roku życia pracodawca nie mógł wypowiedzieć zawartych z nimi umów o pracę. Natomiast od 1 stycznia 2013 r. powszechny wiek emerytalny będzie stopniowo wzrastał, by w 2020 r. dla mężczyzn, a w 2040 r. dla kobiet – osiągnąć liczbę 67 lat. W efekcie tych zmian, wzrasta również długość przedemerytalnego okresu ochronnego pracowników, którzy ochronie podlegali w dniu 1 stycznia 2013 r. Pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć im umowy o pracę przez okres dłuższy niż 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego (maksymalnie okres ochronny będzie wynosił 5 lat i 4 miesiące). Dłuższa ochrona obejmuje kobiety urodzone od 1953 do 1956 roku i mężczyzn urodzonych w okresie od 1948 do 1951 roku, którzy w dniu wejścia w życie w/w ustawy wydłużającej powszechny wiek emerytalny byli już objęci ochroną przed wypowiedzeniem. Osoby te są chronione od dnia nabycia przedmiotowego uprawnienia zgodnie ze stanem prawnym sprzed 1 stycznia 2013 r., aż do osiągnięcia nowego, podwyższonego wieku emerytalnego. Natomiast kobiety urodzone w latach od 1957 r. oraz mężczyźni od 1952 r., są chronieni przed wypowiedzeniem przez cztery lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego, tak jak przed zmianą przepisów dotyczących wieku emerytalnego.

Analizując kwestię okresu ochronnego przed osiągnięciem wieku emerytalnego należy się również odnieść do grup zawodowych pracowników, dla których na mocy przepisów szczególnych wiek emerytalny został obniżony np. górników, kombatantów. Przyjmuje się, że pracownicy legitymujący się właściwym okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, również objęci są ochroną z art. 39 k.p. Prawo do ochrony przed wypowiedzeniem będzie przysługiwało tym pracownikom, gdy do osiągnięcia wcześniejszego wieku emerytalnego brakuje im nie więcej niż 4 lata¹.

Stan prawny: marzec 2013 r.